Özbekistan Cumhuriyeti devlet başkanı Şevket Mirziyoyev tarafından yayımlanan bir genelge ile 2021 senesi, Mîr Ali Şîr Nevâî’nin doğumunun 580. yılı ilân edilmiştir. Bu kapsamda gerek Özbekistan gerek Özbekistan dışında Ali Şîr Nevâî’nin 580. yaş günü kültürel etkinlikleri tertip edilmiştir.
İşbu kapsamda Bilge Türk Eğitim ve Kültür Vakfı olarak 2021 yılı içerisinde, Kültür Bakanlığı, Gazi Üniversitesi, Avrasya Dernekler Federasyonu ile Ali Şîr Nevâî ve eserlerinin Türkiye Türkçesine kazandırılması hususunda çalışmalar başlattık. Ayrıca Özbek bilim insanlarının çoğunluk teşkil ettiği iki farklı Ali Şîr Nevâî bildiriler kitabı neşrettik. Bu bildiriler kitabındaki yazıların yüzde sekseni Özbek alimler tarafından kaleme alınmıştır.
İlgili çalışmaların akademikkoordinatörlüğünü İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Emek Üşenmez üstlenmiştir.
Bilim kurulu, yürütme kurulu ve genel koordinatör görüşleri neticesinde Türk, Özbek, Kazak,Kırgız vb bilim insanlarının Ali Şîr Nevâî ve eserleri üzerine hazırladığı 83 kıymetli araştırma makalesi Doç. Dr. Bahtiyar Aslan’ın editörlüğü nezâretinde bildiriler kitabı başlığı altında baskıya hazır hâle gelmiştir. Çalışmada Türkçe, Özbekçe, İngilizce makalele ve bildiriler yer almaktadır.
Muhâkemet’ül-Lugateyn; Ali Şîr Nevâî’nin, Türkçenin ifâde kuvvetini ve Farsçaya göre üstünlüğünü ispât etmek amacıyla 1499 yılında yazdığı ve onun dil şuûrunu gösteren en önemlieseridir. İkinci olarak Ali Şîr Nevâî’nin Muhâkemet’ül-Lugateyn adlı eseri neşre hazırlanmıştır.Doç. Dr. Emek Üşenmez editörlüğündeki bu çalışma, “Ali Şîr Nevâî’nin Hayâtı, Edebî Kişiliği ve
Eserleri”, “Muhâkemet’ül-Lugateyn”, “Sözlük”, “Özel Adlar” ve “Muhâkemet’ül-Lugateyn’in Süleymaniye Kütüphanesi Nüshası Tıpkıbasımı” olmak üzere beş bölümden meydana gelmektedir.
Ali Şîr Nevâî Eserlerinin Türkiye Türkçesine Kazandırılması ve Tanıtılması Projesi kapsamında hazırlanan üçüncü çalışma, Ali Şîr Nevâî Hayatı ve Eserleri başlıklı kitaptır. Bu çalışmada Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan, Ord. Prof. Dr. Z. Fahri Fındıkoğlu, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu, Doç. Dr. Faruk K. Timurtaş, Prof. Dr. Ali Nihat Tarlan, İsa Yusuf Alptekin, Muhammed
M. Akkuşoğlu gibi isimler tarafından Ali Şîr Nevâî hakkındaki mühim yazılar yer almaktadır.Emek Üşenmez tarafından hazırlanan İngiltere British Library’deki Mîr Ali Şîr Nevâî Yazmaları adlı çalışma ilgili projenin dördüncü kitabıdır. Kitap ilk aşamada İngilizce olarak hazırlanmıştır. 2022 Mayıs itibari ile eserin Türkçe ve Özbekçesi de okurla buluşacaktır. Proje kapsamındaki beşinci kitap, Özbekistan ve Türkiye’de gerçekleştirilen karşılıklı uluslararası çalıştay ve sempozyumlar sonrasında Ankara’dan Taşkent’e Gönül Köprüsü başlığı altında bilim
dünyasının hizmetine sunulmuştur.
Alî Şîr Nevâî yazdığı eserler, yetiştirdiği şairler ve her zaman desteklediği ilim hayatıyla Türkçe’ye büyük katkılar sağlamış abidevî bir kültür adamıdır. Alî Şîr Nevâî’nin Türkçe’ye yapmış olduğu en büyük katkılardan biri kuşkusuz dilin yapıcı gücünden faydalanarak, millî birliği kurmaya çalışmasıdır. İşbu eserlerin, Türk diline ve Türk dünyasına yararlı olması en büyük dileğimizdir.
Mîr Alî Şîr Nevâî’nin 580. yaş günü kutlu olsun.
MÎR ALİ ŞÎR NEVÂÎ (1441-1501)
Doğu Türk dili ve edebiyatının kudretli şair ve yazarı, devlet adamı, edip Alî Şîr Nevâî, yazmış olduğu manzum ve mensur eserleriyle sadece Çağatay edebiyatının değil, bütün Türk edebiyatının en seçkin ve önde gelen simalarından biridir. Alî Şîr Nevâî 1441 yılında Herat’ta doğmuştur. Timurlu şehzadelerinden Hüseyin Baykara’nın yakın arkadaşı olmuş ve Devlet
kademesinde mühürdarlık (nişancı) gibi önemli görevlere getirilmiştir. Hüseyin Baykara ile dostluğu ömür boyu devam etmiş, doğduğu şehir Herat’ta 1501 yılında vefat etmiştir.
